Gruntowy wymiennik ciepła to urządzenie wykorzystywane, aby wspomagać wentylacje budynków poprzez zwiększania ich komfortu cieplnego. Dzieje się tak przez ujednolicenie dostarczanej temperatury powietrza, które dociera do budynków.
Taki wymiennik ciepła jest kanałem, który zakopany w gruncie o głębokości około dwóch do pięciu metrów umożliwia przepływ powietrza zasysanego do wentylacji. Bardzo istotne jeżeli chodzi o gruntowy wymiennik ciepła jest wykorzystywana duża pojemność cieplna gruntu. Dzięki temu możliwe jest zmniejszenie wahań temperatury.
W zimie takie instalacje wykorzystywane są do wstępnego ogrzewania, natomiast w porze letniej do chłodzenia powietrza dostającego się do wnętrza pomieszczeń budynków. Bardzo często zdarza się, że takie instalacje połączone są z wentylacją mechaniczną i rekuperatorem, czy też wentylacją grawitacyjną.
Gruntowe wymienniki ciepła znalazły swoje zastosowanie w instalacjach budynków autonomicznych, jak również tych, które zostały wzniesione wzorem niemieckich domów pasywnych. Co bardzo istotne: przy wykonaniu tego typu wymiennika ciepła należy umieścić go minimum 20 centymetrów poniżej miejsca w którym przymarza grunt.